Czym są i jak działają terpeny konopne?
Poznaj 15 najpopularniejszych terpenów

Czym są terpeny

Słownik języka polskiego PWN określa terpen jako „związek organiczny pochodzenia roślinnego, najczęściej bezbarwny olej o charakterystycznym zapachu”. Rozwijając przytoczoną definicję, można opisać terpeny jako aromatyczne związki chemiczne produkowane przez wiele roślin. Spotkamy je przykładowo w cynamonie, mięcie, żywicy, czy imbirze, a zatem w tych roślinach, które charakteryzują się intensywnym aromatem. Sama nazwa terpen pochodzi od terpentyny, czyli składnika żywicy drzew iglastych, która występuje w postaci lepkiej cieczy o specyficznym zapachu. To właśnie ta ciecz zawiera kwasy i węglowodory, określane mianem terpenów. Z chemicznego punktu widzenia, terpen to każdy związek organiczny pochodzenia roślinnego, złożony z podjednostek izoprenowych. Stanowią one olbrzymią grupę składników roślinnych, składających się z jednostek C5 (związek węglowodorowy o 5 atomach węgla, tzw. izopren). Modyfikacje tych jednostek pozwalają wyodrębnić: hemiterpeny, monoterpeny, seskwiterpeny, diterpeny, triterpeny, tetraterpeny i politerpeny. W olejkach eterycznych spotyka się głównie monotrerpeny i seskwiterpeny oraz rzadziej diterpeny. W przyrodzie terpeny spełniają kilka funkcji:

• ochrona przed owadami i zwierzętami roślinożernymi – w obszarach narażonych na działanie obcych organizmów powstają gorzkie związki, które je odstraszają;
• przyciąganie zapylaczy – intensywny zapach zachęca i wabi owady, które przenoszą pyłek w procesie rozmnażania roślin;
• ochrona przed wysokimi temperaturami – w przypadku zagrożenia wysoką temperaturą, rośliny syntezują więcej terpenów, które parując wytwarzają chłodzący strumień powietrza.

W naszym życiu codziennym od dawna podkreśla się zbawienny wpływ terpenów, które wykorzystywane są do aromaterapii. Są również niezastąpione w przemyśle kosmetycznym, gdzie stanowią istotną część zapachów perfum i produktów pielęgnacyjnych.

Terpeny a kannabinoidy

Konopie, podobnie jak inne organizmy flory o charakterystycznym zapachu, bogate są w terpeny. W roślinach tych odkryto ponad sto różnych rodzajów takich substancji. Oprócz tych związków, w konopiach znajdziemy jeszcze inne związki chemiczne – kannabinoidy. Oba występują w gruczołach włosków liści i kwiatów oraz w żywicy i oba, działając synergicznie, spotykają się na drodze biosyntezy. O ile jednak terpeny są typowe dla wielu gatunków, tak kannabinoidy stanowią unikalną klasę chemikaliów i w postaci takiej jak THC i CBD występują wyłącznie w konopiach. Różny jest również sposób oddziaływania ich na organizmy. Te pierwsze oddziałują z różnymi receptorami, wchodząc w interakcję z układami serotoninowymi i dopaminowymi. Te drugie natomiast łączą się bezpośrednio z receptorami kannabinoidowymi, znajdującymi się w całym organizmie. Nie jest jednak wykluczone wzajemne oddziaływanie między nimi, co ciągle stanowi przedmiot pogłębionych badań. Skupiają one coraz większe grono naukowe oraz biznesowe, specjalizujące się w wytwórstwie produktów terpenowych. Kannabinoidy, które dotychczas były w centrum uwagi – głównie w zakresie działania psychoaktywnego, ustępują pola terpenom, dając grunt pod analizy medyczne i terapeutyczne.

Specyfika działania terpenów konopnych

Poza spełnianiem funkcji przypisanych wszystkim terpenom, występującym powszechnie w świecie roślin, terpeny konopne posiadają dodatkowe, specyficzne właściwości:

• zwiększają aktywność dopaminy,
• zwiększają aktywność noradrenaliny,
• pomagają się zrelaksować,
• zwiększają naszą energię.

Możliwości oddziaływania są szerokie i skrajne, z uwagi na co poddawane są obszernym analizom, mającym na celu dokładne poznanie korzystnych właściwości, jak również sposobów unikania szkodliwego wpływu.

15 najpopularniejszych terpenów

Mircen

Mircen to najpopularniejszy terpen konopny występujący w naturze. Jego aromat jest ziemisty, często przypomina kardamon, goździki, czy piżmo. Jako potencjalne wartości działania wskazuje się tutaj odprężenie, uspokajanie, leczenie stanów zapalnych, bezsenności i przewlekłego bólu. W Meksyku bywa dodawany do mieszanek herbaty. Występuje również w mango, tymianku, chmielu, trawie cytrynowej

Limonen

Limonen jest drugim w kolejności najczęściej występującym terpenem. Jak sama nazwa wskazuje, charakteryzuje się silnym, owocowym, cytrusowym aromatem. Stosowany jest w kosmetykach oraz środkach czystości. Potencjalnie wpływa na poprawę nastroju i wykazuje działanie odprężające, antydepresyjne i przeciwzapalne. Występuje również w rozmarynie, jałowcu, skórkach owoców.

Kariofilen

Kariofilen to jedyny terpen, który posiada zdolność do wiązania się z receptorem CB2, co może stanowić o jego terapeutycznym, a nawet medycznym zastosowaniu. Charakteryzuje się pikantnym zapachem o pieprznej, korzennej, drzewnej nucie. Potencjalnie posiada właściwości przeciwbólowe, przeciwlękowe i przeciwzapalne oraz obiecujące w zakresie terapii uzależnień. Występuje również w goździkach, czarnym pieprzu, cynamonie.

Terpinolen

Terpinolen to terpen, który występuje w niewielkich ilościach, ale w znaczącym stopniu przyczynia się do aromatu wielu odmian konopi. Charakteryzuje się ziemistym i świeżym zapachem lasu. Potencjalnie wykazuje działanie przeciwutleniające, przeciwbólowe, ochronne w zakresie chorób układu sercowo-naczyniowego. Występuje również w drzewie herbacianym, gałce muszkatołowej, kminku.

Humulen

Humulen to terpen od wieków używany w medycynie wschodniej. W jego zapachu znajdziemy ziemiste, drzewne i delikatnie korzenne nuty. Potencjalnie ma działanie przeciwzapalne, antybakteryjne, antyproliferacyjne (szczególnie hamuje namnażanie się komórek nowotworowych) i regulujące metabolizm. Występuje również w chmielu, bazylii, kolendrze.

Linalol

Linalol nie jest typowo konopnym terpenem – powszechnie występuje w ponad 200 roślinach. Posiada lawendowy, lekko ziołowy aromat. Potencjalnie pomaga w artretyzmie, stanach depresyjnych, bezsenności, a nawet epilepsji. Występuje również w lawendzie, mięcie, kolendrze.

Eukaliptol

Eukaliptol, terpen zwany również cyneololem, występuje głównie w olejku eterycznym otrzymywanym z eukaliptusa. Cechuje go rozpoznawalny, chłodny, miętowy zapach. Jest wykorzystywany w branży kosmetycznej – jako składnik kompozycji zapachowych, czy preparatów pielęgnacyjnych. Potencjalnie wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwbólowe oraz obiecujące w leczeniu choroby Alzheimera. Występuje również w piołunie i rozmarynie.

Borneol

Borneol to terpen powszechnie stosowanym w medycynie azjatyckiej. Wyróżnia się ziołowym zapachem, przypominającym kamforę. Występuje jako składnik wielu olejków eterycznych, jak również jest naturalnym specyfikiem działającym odstraszająco na owady. Potencjalnie jest środkiem przeciwbólowym, przeciwobrzękowym i antybakteryjnym. Występuje również w imbirze, szałwii, kamforze, majeranku.

Walencen

Walencen to terpen, którego nazwa wywodzi się od słodkich pomarańczy z Walencji, gdzie występuje on w dużych ilościach. Wyróżnia się cytrusowym aromatem, częściej określanym jako mandarynkowy. Powszechnie stosowany jest jako środek odstraszający owady. Potencjalnie ma działanie przeciwzapalne i uspokajające. Występuje również w grejpfrutach i mandarynkach.

Geraniol

Geraniol, zaliczany do monoterpenoidów, to terpen występujący pod postacią bezbarwnej, oleistej cieczy. Cechuje go owocowy zapach, przypominający róże, brzoskwinie czy śliwki. Używany jest w produktach do kąpieli i pielęgnacji ciała. Ciekawostką jest, iż pszczoły zaznaczają wejście do ula śladowymi ilościami właśnie tej substancji. Potencjalnie ma właściwości przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwutleniające, neuroochronne i przeciwdepresyjne. Występuje również w jaśminie, imbirze, bergamotce.

Kamfen

Kamfen to dwupierścieniowy terpen o strukturze ciała krystalicznego. Wyróżnia się leśnym aromatem igieł jodłowych, z nutami piżma i kamfory. Jest stosowany w medycynie konwencjonalnej do zwalczania problemów skórnych, takich jak egzema i łuszczyca oraz w dolegliwościach wątrobowo-żółciowych i nerkowych. Potencjalnie posiada zdolność obniżania poziomu cholesterolu i trójglicerydów, zmniejszając ryzyko chorób układu krążenia. Występuje również w jałowcu, imbirze, gałce muszkatołowej.

Delta 3 Caren

Caren, składnik terpentyny, jest powszechnie występującym terpenem. Wyróżnia się słodkim, ostrym zapachem łączącym aromat drzewa cytrusowego z sosną. Potencjalnie jest pomocny w schorzeniach takich jak osteoporoza i artretyzm, działa stymulująco na pamięć i przejawia korzystne działanie w przebiegu choroby Alzheimera. Występuje w bazylii, papryce, cedrze.

Alfa-bisabolol

Alfa-bisabolol jest terpenem zwanym również lewomenolem. Posiada lekki, kwiatowy aromat. Powszechnie stosowany jest w przemyśle kosmetycznym. Wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i łagodzące podrażnienia. Występuje w rumianku, lawendzie, topoli.

Pinen

Pinen jest jednym z bardziej powszechnych terpenów konopnych. Ma niezwykłą budowę chemiczną – występuje jako (+) alfa-pinen i (-) alfa-pinen oraz beta-pinen. Posiada zapach kojarzący się z drzewami sosny i jodły. Wykazuje właściwości przeciwzapalne, antyseptyczne, a także wykrztuśne. Potencjalnie pozytywnie wpływa na naszą pamięć i koncentrację. Występuje również w rozmarynie, pietruszce, szałwii.

Nerolidol

Nerolidol nie jest standardowym terpenem konopnym. Należy do grupy związków mniej lotnych, ale intensywnych w zapachu. Charakteryzuje się drzewnym aromatem, z nutami cytrusów i jabłek. Jako dodatek aromatyzujący jest składnikiem perfum. Potencjalnie posiada działanie przeciwgrzybiczne, przeciwpasożytnicze, przeciwutleniające i wspomagające leczenie malarii. Występuje również w jaśminie, trawie cytrynowej, drzewku niaouli.